1. Ons eten gemeten
Inleiding
Ons voedsel is veiliger dan ooit, maar Nederlanders eten te veel en verkeerd. Hierdoor wordt aanzienlijk gezondheidsverlies geleden en leven we gemiddeld twee jaar korter.
Probleemstelling
Waar ligt een goede balans tussen het streven naar een gezonde voeding en naar veilig voedsel?
Beschrijving
Het rapport ‘Ons eten gemeten’ presenteert een overzicht van de beschikbare kennis over gezonde voeding en veilig voedsel in Nederland. Dit rapport is een co-productie van de Sectoren Voeding en Consumentenveiligheid (VCV) en Volksgezondheid (VGZ) van het RIVM. Het maakt deel uit van de reeks Volksgezondheid Toekomst Verkenningen.
Conclusies
- Het aantal personen met ernstig overgewicht (obesitas) is de afgelopen 25 jaar verdubbeld, tot 10% van de volwassenen. De meest zorgelijke trend is de toename van overgewicht en obesitas onder jonge kinderen. Afhankelijk van de leeftijd varieerde in 1997 het percentage overgewicht in de leeftijdsgroep van 2-20 jarigen tussen 7 en 16%.
- 10% van het totaal aantal jaarlijkse sterfgevallen komt door een ongunstige voedingssamenstelling. Overgewicht is verantwoordelijk voor 5% van de sterfgevallen. Het gemiddelde verlies aan levensverwachting als gevolg van een ongunstige voedingssamenstelling bedraagt voor de bevolking van 40 jaar en ouder 1,2 jaar. Voor overgewicht is dat 0,8 jaar.
- Obesitas komt bij personen met een lage sociaal-economische status drie keer vaker voor dan bij personen met een hoge sociaal-economische status.
- De prevalentie van obesitas onder Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse mannen en vrouwen is hoger dan bij autochtone groepen.
- De samenstelling van onze voeding staat nog ver af van de aanbevolen gezonde voeding.
2. Preventienota VWS: Langer gezond leven
Inleiding
De levensverwachting van de Nederlanders stijgt nog steeds: we worden steeds ouder. Toch leeft Nederland niet gezond genoeg. Mensen worden daardoor minder oud dan mogelijk is en zijn vaker ziek dan nodig is. Ongezondheid kost de samenleving veel geld. Alleen een gerichte aanpak van de belangrijkste ‘ziekmakers’ kan deze ontwikkeling keren. En dat lukt alleen als we allemaal meedoen, om te beginnen de burger zelf, maar ook: rijksoverheid, gemeenten, zorgverzekeraars, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstellingen. Dit is in het kort de belangrijkste boodschap uit de kabinetsnota Langer gezond leven; Ook een kwestie van gezond gedrag.
Beschrijving
De kabinetsnota behandelt een aantal onderwerpen op het terrein van preventie waarbij actie nodig is. Daarbinnen kiest het kabinet drie thema’s als speerpunt die er het meest uitspringen in negatieve zin: roken, overgewicht en diabetes. Voor ieder speerpunt – roken, overgewicht, diabetes – wordt in de nota een actieplan opgesteld met een concreet doel. Zo moet het aantal rokers met bijna een vijfde dalen, mag het aantal mensen met overgewicht niet verder stijgen en moet diabetes bij jongeren worden teruggedrongen.
Het kabinet kiest voor een aanpak om mensen te bereiken op verschillende plaatsen: thuis, op school, op het werk, in de wijk en in de spreekkamer van de dokter. Alleen op die manier kunnen bijvoorbeeld lokale gezondheidsachterstanden worden opgespoord en aangepakt, of specifieke doelgroepen worden bereikt (jongeren, allochtonen). Op deze wijze geeft het kabinet invulling aan de toezegging om het kabinetsstandpunt Sociaal-economische gezondheidsverschillen (SEGV) uit te werken in een Implementatieprogramma SEGV.
3. Gezonder door eten
Inleiding
In dit onderzoek “Eindrapport studie ‘gezond eten’: Een actorschets over voeding en gezondheid”, naar de mogelijkheden van de belangrijkste maatschappelijke actoren, te weten consument, wetenschap, bedrijfsleven, overheid en voorlichting, wordt gekeken hoe door middel van voeding gezondheidswinst te realiseren is. Dit onderzoek is uitgevoerd door Rutger Schilpzand in opdracht van het Rathenau Instituut.
Probleemstelling
Hoe kunnen maatschappelijke actoren door middel van voeding gezondheidswinst realiseren?
Beschrijving
De studie is inventariserend van aard en bevat een schets van actuele ontwikkelingen op het gebied van voeding en gezondheid volgens een beschrijving van de rol van de vijf belangrijkste maatschappelijke actoren (consument, wetenschap, bedrijfsleven, overheid, voorlichting) op voedingsgebied, toegespitst op zowel de afgelopen als de komende jaren.
Conclusies
Uit de studie komen de volgende situatie naar voren:
- Steeds meer mensen en instanties hebben aandacht voor overgewicht, maar het moet niet een hype worden.
- Bij professionals bestaat een toenemende behoefte naar een wetenschappelijke onderbouwing van hun activiteiten.
- Een betere interactie tussen (voedings)wetenschap en samenleving is van groot belang.
- De kennis van de consument over gezonde voeding is weliswaar beperkt aanwezig, maar niet adequaat.
- Misschien is het zinvol als de overheid een autoriteit op het gebeid van gezondheid en voeding of overgewicht opzet met ruime middelen en bevoegdheden.